Rusiya çökə bilərmi?

15-09-2021, 09:49

Rusiyanın tarixi yaddaşının hazırda ölkə daxilində baş verənlərdə əsas rol oynadığını başa düşmək vacibdir. Aydındır ki, Ukraynadan Uzaq Şərqə qədərki ərazilərdə çətinliklər var.
Amerikalı mütəxəssis, ABŞ-ın Qulf Dövlət Analitik Mərkəzinin baş məsləhətçisi doktor Teodor Karasik mövcud regional və geosiyasi şəraitdə rəsmi Moskvanı hansı gələcəyin gözlədiyini şərh edyib. Mütəxəssisin fikrincə, hazırda Rusiya tarixinə olan böyük siyasi maraq SSRİ-nin dağılmasının 30-cu ildönümünün geniş kontekstinin bir hissəsidir:
“Bu, hələ də Rusiya Prezidenti Putinin ağlındadır və bu, öz növbəsində, həm ölkə daxilində, həm də xaricdə onun digər liderlərlə görüşlərində və müzakirələrində özünü göstərir. Bu tip duyğuların geosiyasi və coğrafi trayektoriyası Rusiya ilə Çini daha yaxından sorğu-suala çəkir və bu, bir çox fərqli məqamlarda olduqca aydın görünür”.
Ekspertin sözlərinə görə, Çinlə Rusiyanın hərbi münasibətləri olduqca güclüdür və bu, qarşıdakı 5-10 il üçün faktordur:
“Talibanın hakimiyyətə gəlişi və Əfqanıstanda İslam Əmirliyinin qurulması bütün bu inkişaf ətrafında təhlükəsizlik maraqlarını birləşdirmək üçün fürsət təqdim edir və bu səbəbdən qarşıdakı Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı toplantısının əhəmiyyəti var. İranın bu prosesə qoşulması iki il çəkəcək, bu məsələyə artıq nöqtə qoyulub. Rusiya İran əlaqələri böyüməyə hazırlaşır və Çin əhəmiyyətli bir üçbucaq yaratmaq üçün bütün bunları hesablayır. Sözügedən üçbucaq Rusiyanın məqsədlərini dəstəkləyir və Moskva geosiyasi və ya geoiqtisadi xallar qazana bilmək üçün xüsusi vəziyyətlərdən istifadə etməyi yaxşı bacarır”.
Karasik Rusiyanın mövcud iqtisadi vəziyyətindən də danışıb:
“Nəhayət, Rusiyanın iqtisadi cəhətdən hazırda olduğu formada davam edə biləcəyi ilə bağlı mübahisələr var. Lakin bu təxminlərin çoxu boz rus iqtisadiyyatını və Rusiyanın məqsədlərinə çatmasına kömək edən digər bədxassəli fəaliyyətləri nəzərə alınmadan irəli sürülür. Əlbəttə ki, ölkə daxilində iqtisadi problemlər var, lakin böyük marağa səbəb olan 1930-cu illərin sonunda olduğu kimi, Rusiya dövlətinin xarakteri yenə möhkəm olmağa davam edir. Hazırda Rusiya onu çökdürəcək heç bir ssenari ilə üz-üzə deyil. Dövlət çox vacib Duma seçkilərinə doğru gedir və Belarus ilə daha möhkəm İttifaq Dövləti yaratmaq üçün addımlar atılacaq. Ölkənin müəyyən bölgələri diqqət tələb edir və Moskva Uzaq Şərqi inkişaf etdirmək və xüsusilə Kuril adaları ətrafında azad ticarət zonası yaratmaq üçün böyük səylər göstərir”.
Politoloqun sözlərinə görə, bu cür investisiya axını və istiqaməti bazara çıxmağa hazır olduqda çoxlu maraq yaradacaq:
“Şimal Dəniz Yolunun inkişafı haqqında da eyni şəkildə düşünürlər. Bu addımlar Rusiyaya iqlim dəyişikliyinin vacib rol oynadığı yeni bir geoiqtisadi kontekstdə kömək edir. Yenə də Rusiyanın öz problemləri var, amma o, bunları yoluna qoyacaq, çünki Rusiya bunu min ildir ki, edir. Rusiya, Çin və digər "Şərq" ordularının iştirakı ilə Avrasiyada çoxsaylı hərbi təlimlər, bu ölkələrdə ortaya çıxan təhlükəsizlik və terrorla mübarizə missiyasının sübutudur”.
Amerikalı mütəxəssisin fikrincə, Rusiya federasiya siyasəti hazırda nəticələrinə ciddi nəzarət edilən bir siyasi mövsümə girir:
“Əlbəttə ki, məqsəd sonda İttifaq Dövləti anlayışına çatmaqdır. Federasiyanın özündə, ölkə daxilində qərbdən şərqə uzanan əhali kəməri arasında çox vacib və əhəmiyyətli işlər görülməlidir. Ayrı-ayrı respublikalarda, Kreml ilə bu qurumların paytaxtı arasındakı əlaqələr çoxlu itkilərə məruz qalır. Hazırda Rusiya Federasiyasının federal subyektlərinin bir-biri ilə necə qarşılıqlı əlaqədə olduğuna daha çox diqqət yetirilir”.

Facebook'da Paylaş